Είναι ένα από τα πιο γνωστά έντομα που κάνουν ζημιά σε λουλούδια, φυτά, λαχανικά και δέντρα.
Την συναντάμε ιδιαίτερα συχνά στους κήπους και σε δενδρώδεις καλλιέργειες. Θα μπορούσαμε να πούμε λοιπόν πως είναι ο πιο συνηθισμένος εχθρός των φυτών μας. Είναι μικροσκοπικά έντομα συνήθως πράσινου χρώματος που προσβάλουν τόσο τα καλλωπιστικά φυτά όσο και τα οπωροφόρα. Εμφανίζονται σε εξωτερικούς χώρους (κήποι, καλλιέργειες) συνήθως από τον Απρίλιο-Οκτώμβριο, ενώ στα θερμοκήπια όλο το χρόνο.
Η μελίγκρα προκαλεί δύο προβλήματα:
1) Προσβάλλει κυρίως τη νεαρή βλάστηση (φύλλα, βλαστοί, μπουμπούκια) και απομυζά χυμούς προκαλώντας συστροφή βλαστών και φύλλων αλλά και μαύρα στίγματα την πάνω επιφάνεια τους.
2) Εκκρίνουν μια κολλώδη ουσία σαν μέλι (απο εκεί πήρε και το όνομα της) πάνω στην οποία αναπτύσσεται ένας δευτερογενής μύκητας η καπνιά.
Για να πάρει τους χυμούς από τους βλαστούς εισάγει χημικές ουσίες που καταστρέφουν το φυτικό υλικό και έτσι μπορεί να ξεράνει ή να εξασθενίσει όλο το φυτό ή μέρος αυτού. Συνήθως τις βρίσκουμε στο κάτω μέρος των φύλλων ή πάνω στα άνθη και στα μπουμπόύκια των βλαστών. Τα πιο πολλά είδη αφίδων,είναι μονοφάγα, δηλαδή προσβάλουν ένα μόνο είδος το καθένα. Έτσι εξηγείται γιατί σε ένα λαχανόκηπο μπορεί να δούμε τις αγγουριές γεμάτες από μελίγκρα και κάποια άλλα φυτά χωρίς καμία αφίδα. Βέβαια κάποια είδη προσβάλουν σχεδόν όλα τα φυτά. Τα πιο γνωστά είδη είναι η πράσινη μελίγκρα της τριανταφυλλιάς και της ροδακινιάς, η μαύρη μελιγκρα που προσβάλει τα ξυνά και την ροδιά και η κίτρινη μελίγκρα που κτυπάει την πικροδάφνη και άλλα καλλωπιστικά φυτά.
Πολλές φορές οι μελίγκρες γίνονται αντιληπτές από τους ¨κολλητούς" τους φίλους, τα μυρμήγκια. Οι αφίδες εκκρίνουν ένα μελιτώδες υγρό το οποίο προσελκύει τα μυρμήγκια, που τρέφονται από αυτό το πλούσιο σε σάκχαρα υγρό. Τα μυρμήγκια έτσι σαν αντάλλαγμα προστατεύουν τις αφίδες από τους φυσικούς εχθρούς τους, κυρίως από τις πασχαλίτσες. Έτσι αν δούμε σε ένα φυτό ή δέντρο μας να υπάρχουν αρκετά μυρμήγκια πάνω του, σίγουρα κάπου υπάρχουν και αφιδες. Αξίζει να σημειωθεί πως επειδή τα έντομα έχουν διάφορα χρώματα, πολλές φορές δεν μπορούν να γίνουν ορατά στο σημείο που κάθονται καθώς έχουν το ίδιο χρώμα με τα φυτά μας.
Χαρακτηριστικά των αφίδων
Η μελίγκρα συνήθως ζει σε αποικίες και αυτό είναι ένα πλεονέκτημα για την παρατήρηση της στα αρχικά στάδια της προσβολής καθώς μπορούμε να δούμε τις ομάδες που σχηματίζει. Μερικά είδη μελίγκρας είναι ικανά να προκαλέσουν μεγάλες καταστροφές. Το γεγονός πως γεννιούνται και πολλαπλασιάζονται με παρθενογένεση κατά την περίοδο του Καλοκαιριού αλλά και το ότι δημιουργούν πολλές γενιές στο ίδιο χρόνο είναι κάτι που αποδεικνύει πως το πρόβλημα μπορεί να γίνει μέσα σε λίγο καιρό πολύ μεγάλο.
Η ίδια η μελίγκρα, μερικές φορές δεν προκαλεί σοβαρή ζημιά μόνη της καθώς ο κίνδυνος στην πραγματικότητα βρίσκεται και κάπου αλλού. Πέρα από τα προβλήματα που δημιουργούν σημαντικό είναι το ότι είναι φορείς πολλών ιών, και μεταφέρουν ασθένειες από φυτό σε φυτό, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό και που θα πρέπει να το προσέχουμε ιδιαίτερα. Ο καιρός επηρεάζει τον κύκλο ζωής αλλά και την δράση αυτών των εντόμων. Θα μπορούσαμε να πούμε πως η μελίγκρα θέλει υγρασία και κανονικές μέσες θερμοκρασίες. Αυτός είναι και ο λόγος που εμφανίζεται κυρίως την Άνοιξη και το Φθινόπωρο, έχοντας δράση και το Καλοκαίρι και μπορεί να δουλεύσει με αργούς ρυθμούς και τον Χειμώνα.
Πρόληψη
Για να είμαστε ακριβείς και σωστοί, δεν υπάρχει κήπος που να μην έχει έστω και μια φορά εμφανιστεί μέσα σε αυτόν μελίγκρα. Όσο λοιπόν και να προστατέψουμε τα φυτά σας, όταν το έντομο βρίσκεται στην εποχή της δράσης του όλα μπορούν να συμβούν. Το μόνο προληπτικό μέτρο που μπορούμε να πάρουμε ώστε να προστατεύσουμε τα φυτά μας είναι να βοηθήσουμε τα άλλα έντομα–κυνηγούς της μελίγκρας να ζήσουν αρμονικά με τα φυτά του κήπου μας. Αυτό επιτυνχάνεται μονάχα εφόσον δεν ραντίζουμε συχνά με χημικά εντομοκτόνα και δεν χρησιμοποιούμε δηλητήρια, κάτι που θα καταστρέψει κάθε ισορροπία στο μικροοικοσύστημα που έχει δημιουργηθεί στον χώρο.
Οικολογική Αντιμετώπιση – Καταπολέμηση
Πολλές φορές γίνετε λόγος για την αντιμετώπιση της μελίγκρας και πολλές συμβουλές δίνονται ειδικά για την καταπολέμησή της με φυσικούς τρόπους. Πράγματι, υπάρχουν διάφοροι τρόποι αντιμετώπισης, φυσικοί και 100% οικολογικοί.
1) Η ίδια η μελίγκρα έχει ως φυσικό εχθρό ακόμα και την ίδια την φύση καθώς ο περίεργος και άστατος καιρός, μπορεί να την καταστρέψει και να την εξαφανίσει κυριολεκτικά.
2) Μερικές φορές για να αντιμετωπίσουμε οριστικά την μελίγκρα θα πρέπει πρώτα να αντιμετωπίσουμε και να εξοντώσουμε τα μυρμήγκια του χώρου.
3) Προσέλκυση εντόμων όπως η κηκιδόμυγα, η παρασιτική σφήκα, ο χρύσωπας και η πασχαλίτσα που καταπολεμούν τίς μελίγκρες σε διάφορες καλλιέργειες.
4) Με νερό: Το “θαυματουργό” νερό μπορεί να λειτουργήσει το ίδιο καλά όπως και ένα ισχυρό φυτοφάρμακο. Χρησιμοποιώντας αυτόν τον τρόπο σίγουρα θα περιορίσετε και ίσως θα εξαφανίσετε τις μελίγκρες με έναν απόλυτα φυσικό τρόπο. Καταβρέχουμε συχνά το φυτό που έχει προσβληθεί και μετά το καθαρίζουμε με βαμβάκι ή ένα πανάκι. Αν το φυτό είναι σκληρό και δεν σπάζει εύκολα χρησιμοποιούμε νερό υπό πίεση ώστε να εξαφανιστεί με μια κίνηση κάθε μελίγκρα.
5) Βιολογικά οικολογικα σκευασμάτα που εξασφαλίζουν άμεση και αποτελεσματική εξόντωση και συγχρόνως εγγυώνται την προστασία του περιβάλλοντος και του μικροοικοσυστήματος. Σε γεωπονικά καταστήματα θα βρείτε αρκέτα βιολογικά σκευάσματα για τις αφίδες και άλλα μικρα εντομάκια που ταλαιπωρούν τα φυτά μας. Χρησιμοποιήστε τα άφοβα, καθώς είναι 100% οικολογικά και εντελώς ακίνδυνα για το περιβάλλον και τα κατοικίδια ζώα.
Χημική καταπολέμηση
Επειδή μερικές φορές η εξάπλωση της αφίδας μέσα στο κήπο ή στον αγρό είναι ραγδαία η αντιμετώπιση με βιολόγικούς τρόπους δεν είναι επαρκής. Θα πρέπει τότε να την αντιμετωπίσουμε με χημικό τρόπο ψεκάζοντας την, με διάφορα εντομοκτόνα επαφής τις πρωινές η απογευματινές ώρες. Χρειάζονται τουλάχιστον 2 ψεκασμοί σε διάστημα 7 ημερών με την σωστή αναλογία, ενώ θα πρέπει να προσέξουμε τα φυτά μας να είναι καλά ποτισμένα. Εντομοκτόνα επαφής και στομάχου μπορούμε να προμηθευτούμε μόνο απο γεωπονικά καταστήματα που διαθέτουν άδεια εμπορίας φυτοπροστατευτικών προιόντων.